فرانسوی ها ترخون را”پادشاه گیاهان” نامیده اند، شما احتمالاً ترخون را برای فواید و موارد مورد استفاده اش در آشپزی به بهترین وجه می شناسید. برگ های خشک شده وشکوفه های آن معمولاً در خورش ها، سس ها، ماهی، ظروف مرغ و املت ها گنجانده شده تا یک طعم جالب و جذاب را به آن اضافه کند. همچنین معمولا این گیاهً در ترکیبات چاشنی ها یافت می شود. بهتر است از ترخون تازه حهت مصرف خود استفاده کنید. این گیاه عطر و طعم شیرین و قدرتمندی مانند ریشه انیسون(بادیان رومی) یا شیرین بیان را به شما می دهد.

ترخون چیست؟

به گزارش سایت طبتاج ترخون دارای سابقه ای طولانی در استفاده به عنوان ادویه و دارو است. این گیاه بوته ای معطر از خانواده کاسنی است و گمان می رود که این گیاه بومی سیبری باشد. ترخون دارای دو شکل رایج روسی و فرانسوی است. ترخون فرانسوی در اروپا (عمدتاً فرانسه و اسپانیا) و آمریکای شمالی کشت می شود. برگ های این گیاه به رنگ سبز روشن و دارای طعمی شبیه به انیسون هستند. اگر با آنیسون آشنا نیستید می توانید طعمی شبیه به شیرین بیان را تصور کنید.

این گیاه حاوی 0.3٪ تا 1.0٪ روغن است که ماده اصلی آن متیل چاویکول است. اما تصور نکنید که تنها مزیت این گیاه خوش طعم کردن مرغ است. این گیاه می تواند به جزئی اصلی از جعبه ی پزشکی شما تبدیل شود. ترخون همچنین یکی از گیاهان دارویی عالی برای رفع مشکلات گوارشی، بیماری های قلبی، کم اشتهایی، تجمع آب، دندان درد و همچنین مشکلات خواب و قاعدگی به شمار می آید.

هنگامی که مصرف این گیاه را چه به صورت تازه و چه به صورت خشک شده شروع کردید، مزایای آن را به راحتی و بلافاصله مشاهده خواهید کرد تا جایی که به جزئی اساسی از زندگی شما تبدیل خواهد شود. در حقیقت، تحقیقات نشان می دهد که روغن آن قادر به مقابله با عفونت استاف و اشیریشیا کلی است.

ارزش غذایی ترخون

از نظر تغذیه ای، این گیاه می تواند تقویت کننده های گیاهی و آنتی اکسیدان ها را به رژیم غذایی شما بیافزاید. بر طبق گزارشی از USDA یک قاشق غذاخوری ترخون خشک حاوی حدود:

• 5 کالری
• 9 گرم کربوهیدرات
• پروتئین 0.4 گرم
• چربی 0.1 گرم
• فیبر 0.1 گرم
• منگنز 0.1 میلی گرم (7 درصد DV)
• 6 میلی گرم آهن (3 درصد DV)
• 9 میلی گرم کلسیم (2 درصد DV)
• 1 میلی گرم منیزیم (2 درصد DV)
• 8 میلی گرم پتاسیم (2 درصد DV)

فواید ترخون برای سلامتی

بهبود هاضمه

روغن های موجود در ترخون آب های هضم کننده ی طبیعی بدن را تحریک می کنند، و به عنوان یک دستگاه گوارش عالی نه به عنوان یک کاهنده ی اشتها (که به کاهش اشتها کمک می کند) بلکه باعث هضم غذا به شیوه ای صحیح می شوند. این ماده می تواند از ابتدا تا انتها به روند هضم غذا کمک کند، که این شامل تولید بزاق دهان و تولید اسید و مایع مخاطی درون معده تا حرکت دودی در روده ها می شود.

بیشتر این قدرت هضم به دلیل کاروتینوئیدهای موجود در ترخون است. دپارتمان غذا و علوم تغذیه ای کالج دانشگاه کورک در ایرلند تأثیر گیاهان حاوی کاروتنوئیدها بر هضم را مورد بررسی قرار داد. نتایج  تحقیقات انجام شده نشان داد که این گیاهان “به جذب کاروتنوئیدهای زیستی قابل دسترسی” کمک می کنند، که این به نوبه خود باعث بهبود سلامت دستگاه گوارش می شود.

بهبود خواب

اگرچه از نظر علمی اثبات نشده است، اما  ترخون ممکن است به مشکلات مربوط به خواب مانند بی خوابی کمک کند. برخی از متخصصان گیاهان دارویی پیشنهاد می کنند قبل از رفتن به تختخواب، چای ترخون را برای آرام کردن سیستم عصبی و ترغیب یک خواب آرام مصرف کنید.

اگر در زمان رفتن به تخت خواب مصرف شود، یک لیوان حاوی یک قاشق چایخوری از برگ های تازه ترخون یک فنجان آب گرم می تواند به بهبودخواب شما کمک کند. فرانسوی ها از قدیم الایام از چای ترخون به عنوان دارویی برای بی خوابی استفاده می کنند.

 تنظیم عادت ماهانه

برخی از زنانی که عادت ماهانه آن ها نامنظم شده است، مصرف ترخون را مفید می دانند. از نظر آن ها این گیاه دارویی برای بهبود قاعدگی و کمک به حفظ سلامت کلی دستگاه تناسلی زنان مفید است. هیچ تحقیق علمی برای حمایت از این ادعا وجود ندارد، اما برای اطمینان خاطر خود، در مصرف ترخون زیاده روی نکنید. اگر باردار هستید یا به نوزاد خود شیر می دهید، آن را به صورت مکمل مصرف نکنید.

با این حال، آویشن اخیراً برای رفع گرفتگی های دوره ای و ترویج قاعدگی یافت شده است. از آنجا که ترخون بسیاری از همان تأثیرات را دارد، ممکن است نشان دهد که چرا گیاه شناسان از آن برای اهداف تنظیم قاعدگی استفاده کرده اند.

دارویی برای دندان درد

در طول تاریخ، متخصصان طب سنتی از برگ های تازه ترخون به عنوان داروی خانگی برای تسکین درد دندان استفاده کرده اند. گفته می شود یونانیان باستان برگ ها را برای بی حس کردن دهان می جویدند. تحقیقات نشان می دهد که این اثر تسکین دهنده درد ناشی از مقادیر زیاد اوژنول، که یک ماده بیهوش کننده ی طبیعی موجود در گیاه است.

روغن میخک، یکی دیگر از داروهای پرطرفدار طبیعی درد دندان، حاوی همان اوژنول تسکین دهنده درد است. ترخون همچنین می تواند به کاهش درد لثه ها که اغلب با دندان درد همراه هستند کمک کند.

جنگ با باکتری ها

دو نوع باکتری که بسیار شناخته شده و بسیار خطرناک هستند، استافیلوکوکوس اورئوس (علت عفونت استاف) و اشرشیاکلی هستند. التهاب، زرد زخم، مسمومیت غذایی، سلولیت و سندرم شوک سمی همه نمونه هایی از بیماری هایی هستند که می توانند در اثر استافیلوکوکوس باکتری ایجاد شوند. برخی از انواع  اشرشیا کلی می توانند باعث اسهال شوند، در حالی که برخی دیگر باعث عفونت دستگاه ادراری، بیماری تنفسی و ذات الریه و سایر بیماری ها می شوند.

اسانس ترخون فعالیت ضد باکتریایی را در برابر استافیلوکوکوس اورئوس و اشرشیاکلی اثبات کرده است. مطالعه ای در سال 2012 که در مجله میکروبیولوژی ایران منتشر شد، نشان می دهد که اسانس ترخون نه تنها می تواند باکتری های خطرناک را از بین ببرد، بلکه این توانایی باعث می شود آن را به عنوان یک نگهدارنده طبیعی، به ویژه در پنیر، به عنوان یک انتخاب عالی در نظر گرفت.

اسانس ترخون همچنین می تواند به عنوان بخشی از یک برنامه درمانی طبیعی برای SIBO، که مخفف “رشد زیاد باکتری روده کوچک” است، مورد استفاده قرار گیرد. مطالعات نشان می دهد که سال ها به عنوان داروی گیاهی SIBO مورد استفاده قرار می گرفت و اثرات مثبت زیادی در برابر این بیماری نشان می داد.

کاهش قند خون

تحقیقات حاکی از آن است که عصاره ترخون می تواند به کاهش قند خون در حیوانات و افراد با حساسیت به انسولین کمک کند. یک مطالعه منتشر شده در مجله مواد غذایی دارویی نشان داد هنگامی که ترخون قبل از غذا مصرف می شود، ترشح انسلوین افراد به مقدار قابل توجهی کاهش می یابد و به عادی سازی سطح قند خون آن ها کمک می کند.

مقایسه ترخون در مقابل آویشن

ترخون

• استفاده از آن در آشپزی بسیار محدود است و عمدتاً در مواد تازه و پخته نشده مورد استفاده قرار می گیرد
• روغن آن به هضم غذا و کاهش اشتها کمک می کند.
• جزو خانواده آفتابگردان است
• دارای تعداد انگشت شماری از گونه ها
• عطر و طعمی مشابه انیسون دارد
• آرام بخش

آویشن

• به طور گسترده ای در هر غذایی استفاده می شود و تقریبا همیشه پخته می شود
• روغن آویشن، با نام مستعار تیمول، به عنوان ضد عفونی کننده مورد استفاده قرار می گیرد
• جزوخانواده نعناع
• دارای بیش از 300 گونه
• دارای مزه ای تند و لیمویی
• هیجان آور

نحوه استفاده از ترخون

بهتر است از ترخون تازه و برگ هایش استفاده کنید. شما باید به دنبال شاخه هایی با برگ های روشن باشید. آن را در یک دستمال کاغذی مرطوب و نرم بپیچانید و آن را در یک کیسه پلاستیکی و سپس در یخچال قرار دهید. این کار باعث می شود ماندگاری آن چند روز افزایش یابد. برای خرد کردن ترخون تازه، با نگه داشتن ساقه در نوک با انگشتان خود و کشیدن انگشتان خود به آرامی از ساقه به سمت پایه شروع کرده و برگ ها راجدا کنید. پس از آن، ساقه را دور ریخته و برگ ها را خرد کنید.

ترخون خشک شده گزینه ای بسیار مناسب است و به راحتی و به وفور در دسترس قرار می گیرد، اما از طعم تازه آن بهتر است. همچنین برگ های تازه را برای استفاده های بعدی خشک کرده یا منجمد کنید. برگ ها را خشک کرده و آن ها را در یک ظرف در جای خشک و خنک نگهداری کنید. اگر می خواهید آن را درفریزر نگه داری کنید، ابتدا آن را بشویید و خشک کنید و سپس برگ ها را در کیسه های فریزر یا در بسته های مکعب یخ زده با کمی آب قرار دهید.

در این حالت ترخون منجمد می تواند به مدت یک ماه قابل استفاده باشد. طعم ترخون شبیه انیسون است. دارای طعمی لطیف و شیرین است. به همین دلیل در پخت و پز با تخم مرغ، غذاهای دریایی، مرغ، گوشت گوسفند و گوشت گوساله به خوبی جفت می شود. غالباً به جز لیمو با سایر طعم ها ترکیب نمی شود، به همین دلیل به طور معمول ماده ای مناسب برای تهیه ی ماریناد[1] به حساب می آید.

استفاده از ترخون شامل افزودن به منظور تقویت بسیاری از سس ها، مانند سس مایونز و سس  فرانسوی است. این یکی از چهار گیاه مناسب و خوش طعم در پخت و پز غذاهای فرانسوی به شمار می آید. شما همچنین می توانید سرکه ترخون را جهت پانسمان کبودی های آسان تهیه کنید.

این گیاه دارای دو گونه برجسته فرانسوی و روسی است. ترخون فرانسوی بهترین حالت برای پخت و پز است. دانه های نسخه فرانسوی ترخون در واقع استریل هستند، بنابراین با تکثیر ریشه افزایش می یابند. ترخون روسی از نظر عطر و طعم بسیار ضعیف است. همچنین می توانید از آن به عنوان مکمل در اشکال مختلف از جمله کپسول، پودر، تنتوریا چای استفاده کنید.

برای دستور العمل های ترخون به ایده هایی نیاز دارید؟

یک مورد یا تمامی این دستور العمل های خوشمزه که شامل این گیاه خوشمزه است را امتحان کنید:

• سالاد گلابی با دستور العمل اسفناج
• سالاد زستیا ترکیه با دستور العمل لوبیا و گردو
• دستور العمل چاشنی همراه با خردل و عسل

اگر به دنبال جایگزینی ترخون هستید، تخم بادیان رومی، شوید خشک، مرزنجوش یا گیاه کوهی را امتحان کنید.

حقایق جالبی در رابطه با ترخون

ترخون در بسیاری از فرهنگ ها هم در شرق و هم در غرب برای مواد غذایی و دارو مورد استفاده قرار گرفته است و همچنان ادامه دارد. از برگ های تازه ترخون بعضی اوقات در سالادها، دمنوش ها و سرکه استفاده می شود. نام لاتین آن، Artemisia dracunculus، در واقع به معنی “اژدهای کوچک” است. این عمدتا به دلیل ساختار ریشه ای خاردار گیاه است. روغن خارج شده از این گیاه از نظر شیمیایی با انیسون یکسان است، به همین دلیل طعم  آن ها بسیار به هم نزدیک است.

از این گیاه برای درمان بیماری های مختلف توسط طیف گسترده ای از سرخپوستان بومی گرفته تا پزشکان قرون وسطایی استفاده شده است. حتی ذکر شده است که بقراط باستان از این گیاه به عنوان یکی از گیاهان ساده برای درمان بیماری ها نام برده است. سربازان رومی قبل از اعزام به جنگ، شاخه هایی از این گیاه را در کفش خود قرار  می دادند، و معتقد بودند که این امر می تواند خستگی را از بین ببرد.

خطرات و عوارض جانبی ترخون

ترخون به مقادیر طبیعی موجود در مواد غذایی بی خطر است. همچنین اگر برای مدت زمانی کوتاه به عنوان یک داروی خوراکی استفاده شود بی خطرخواهد بود. مصرف  این گیاه به عنوان دارو در طولانی مدت توصیه نمی شود، چرا که حاوی استراگول است. استراگول یک ماده شیمیایی است که می تواند باعث ایجاد سرطان شود. علیرغم تحقیقات انجام شده در مورد نشانگرهای سرطان زا که نشان می دهد، گیاهان و روغن های اساسی حاوی استراگول به طور طبیعی  برای استفاده از مواد غذایی  ایمن و سالم هستند اما در ترخون برعکس است.

در صورت بارداری یا شیردهی، مصرف دارویی این گیاه توصیه نمی شود. این  گیاه می تواند باعث شود که دوره ی پریود شما شروع شده و جنین شما را به خطر اندازد. اگر اختلال خونریزی یا هر بیماری مزمن بهداشتی دیگری دارید، قبل از استفاده از دارو با پزشک خود مشورت کنید. در مقادیر زیاد، ترخون ممکن است باعث کند شدن لخته شدن خون شود.

اگر می خواهید تحت عمل جراحی قرار بگیرید، مصرف ترخون را حداقل دو هفته قبل از جراحی برنامه ریزی شده متوقف کنید تا از بروز مشکلات خونریزی جلوگیری کنید. اگر به خانواده Asteraceae / Compositae آلرژی یا حساسیت دارید، که شامل گل آفتابگردان، گل های مروارید، گل داودی و گل های دریایی است، ترخون نیز ممکن است برای شما مشکلی ایجاد کند، بنابراین بهتر است از مصرف آن جلوگیری کنید.

نظرات پایانی در مورد ترخون

ترخون گیاهی شگفت انگیز است که طی هزاره از آن برای پخت و پز و داروهای شفابخش استفاده شده است. عطر و طعم لطیف و شیرین آن، بسیاری از هنرهای آشپزی را به خود جلب می کند و می تواند هنگام استفاده از آن، طعم انیسونی ظریف به غذاهای شما بیافزاید. ترخون گیاهی دارویی مفید است که روی سیستم های عصبی و گوارشی تأثیر دارد، و به بدن ما کمک می کند تا مواردی مانند دندان درد، مشکلات گوارشی، عفونت های باکتریایی، عادت ماهانه و بی خوابی را بر طرف کند.

اگرچه با طیف های وسیعی از طعم ها مخلوط نمی شود، اما اضافه کردن این گیاه به انواع غذاها و سس ها طعم های پیچیده و خوش طعمی را ایجاد می کند که به طور طبیعی سلامتی شما را تقویت می کند. “اژدها کوچک” قطعاً به ما دلایل خوبی می دهد تا از عطر و طعم جالب آن بپذیریم و شروع به افزودن آن به باغ ها و لیست های مواد غذایی هفتگی خود کنیم!