قرص ضد بارداری

قرص های ضد بارداری علاوه بر جلوگیری از حاملگی برای منظورهای دیگر هم استفاده می شود. من جمله:

انواع مختلفی از قرص های ضد بارداری وجود دارد مانند قرص های ال دی، قرص های اچ دی، مارولین و ... که هر یک علاوه بر پیشگیری از بارداری برای موارد زیر نیز استفاده می شوند.

- تنظیم قاعدگی های نامنظم

- کاهش نشان های سندروم قبل از قاعدگی( PMS)

- درمان اکنه و هیرسوتیسم( رشد مو در نواحی غیر طبیعی و مردانه) و آلوپسی( ریزش مو )

- درمان کیست های تخم دان، بارداری های خارج رحمی، بیماری التهابی لگن( PID) و اندومتریوز

- درمان دیسمنوره( قاعدگی های دردناک) و منوراژیا( پریودهای سنگین و دفع حجم زیادی خون)

قرص های ضد بارداری چطور عمل می کنند؟

قرص های ترکیبی به دو شیوه عمل می­ کنند:

مانع تخمک­ گذاری بدن می­ شوند. به این معنی که تخم­دان در هر ماه تخمک ازاد نمی­ کند.

ماد ه ­­ مخاطی دهانه­­ رحم را سفت ­تر می کند. بطور طبیعی این ماده در نزدیکی دهانه­ رحم جریان دارد و به وارد شدن اسپرم داخل رحم کمک می ­کند؛ در نتیجه رحم می­ تواند تخمک را بارور کند. ولی در نتیجه استفاده داروهای ضد بارداری این ماده­ مخاطی محکم شده، مانع رسیدن اسپرم به رحم می ­شود.

قرص های پروژسترون به شیوه ­های مختلفی کار می­ کنند. بطور عمده ماده ­ مخاطی دهانه ­ رحم را سفت می­ کنند یا باعث کاهش ضخامت لایه­ ی مخاطی سطحی رحم می شوند. چنانچه این لایه نازک­تر باشد، کاشته شدن تخمک مشکل ­تر و مانع از بارداری می­ شود.

قرص های ال .دی و اچ. دی

قرص جلوگیری از بارداری ال دی ( LD) و اچ دی( HD) حاوی ترکیبی از هورمون های زنانه (اتینیل استرادیول و لوونورژسترل) است که مانع از تخمک گذاری و رها شدن هورمون های زنانه( رها شدن یک تخمک از یک تخم دان) می شود.

قرص جلوگیری از بارداری ال دی( LD) و اچ دی( HD) شامل ترکیبی از هورمون های زنانه( اتینیل استرادیول و لوونورژسترل) است که مانع از تخمک گذاری و آزاد شدن هورمون های زنانه( آزاد شدن یک تخمک از یک تخمدان) می شود.

قرص جلوگیری از بارداری

تفاوت قرص ال دی و اچ دی

تفاوت قرص ال دی و اچ دی، در ترکیبات آن نیست، بلکه ازنظر مقدار( دوز) هورمون ها متفاوت هستند. همانطور که می بینید، دوز قرص اچ دی، نزدیک به 2 برابر دوز قرص ال دی می باشد.

قرص LD که دارای 30 میکروگرم اتینل استرادیول و 0.15 میلیگرم لونورژسترول می باشد.

قرص HDکه دارای 50میکروگرم اتینل استرادیول و 0.25 میلیگرم لونورژسترول می باشد.

ترکیبات قرص ال دی::Ethinyl Estradiol 0.03 mg+ Levonorgestrel 0.15 mg

ترکیبات قرص اچ دی::Ethinyl Estradiol 0.05 mg+ Levonorgestrel 0.25 mg

فواید قرص های ضدبارداری

- مهار تخمک گذاری:دو نوع هورمون در این قرص ها وجود دارند به نام های استروژن و پروژسترون. این هورمون ها مانع رشد تخمک در هر ماه می شوند.

- پوشش داخلی رحم را طوری تغییر می دهد که حتی اگر تخمکی ازاد شود، نتواند در رحم به رشد خود ادامه دهد.

- ترشحات مخاطی دهانه رحم را غلیظ تر کرده و وارد شدن اسپرم به آنرا مشکل تر می کنند.

- کاهش خطر سرطان تخم دان و رحم

- کاهش علایم سندرم قبل از قاعدگی

- کاهش خطر ابتلا به ام اس 

- جلوگیری از ریزش مو 

- درمان کننده زنان مبتلا به پراشتهایی عصبی( بولیمیا)

- مراقبت دربرابر بیماری های عفونی و التهابی لگن خاصره و بیماری های خوش خیم پستان

- مراقبت در مقابل کم خونی فقر آهن به دلیل کم شدن حجم خون قاعدگی 

- کاهش میزان بارداری های بیرون از رحم

- منظم تر شدن قاعدگی و کاهش دردهای این دوران

- کمک به درمان جوش های صورت

- بهتر شدن بیماری روماتیسم مفصلی

زمان و روش استفاده از قرص های ضد حاملگی

شخص باید در نخستین فرصت( 24 ساعت اول بعد از مقاربت و نهایتا تا 120 ساعت)، قرص ها را استفاده کند:

قرص های LD:4 عدد قرص LD و 12 ساعت بعد 4 عدد دیگر

قرص های HD:2 عدد قرص HD و 12 ساعت بعد 4 عدد دیگر

قرص های تری فازیک:2 عدد قرص سفید رنگ و 12 ساعت بعد 2 عدد دیگر

قرص های پروژسترونی:2 عدد باهم( نیازی به تکرار ندارد)

طریقه مصرف قرص ال دی

در صورت فراموش کردن استفاده قرص ضد بارداری

این قرص ها در هنگامی که در زمان خاص استفاده می کنید، بهتر کار می کنند، ولی تقریباً همه استفاده یک قرص را فراموش می کنند.

دانستن آنچه که باید در حین فراموشی استفاده از قرص ها چه کاری بکنید، بسیار مهم است. برای استفاده از این ابزار، احتیاج به دانستن نام قرص معلوم خود را دارید.

شما میتوانید نام قرص را روی بسته قرص و یا با تماس با پزشک خویش و یا نشان دادن آن به داروخانه ای که از آن خریدید، پیدا کنید.

چنانچه نتوانستید نام قرص خود را پیدا کنید، در زمان ارتباط جنسی واژنی، حتماً از کاندوم استفاده کنید تا هنگامی که بتوانید با پرستار یا پزشک خویش صحبت کنید.

درصورتی که در طی 5 روز گذشته، قرصتان را فراموش نموده اید ، ارتباط جنسی داشته اید، حتماً از قرص اورژانسی استفاده کنید.

نکات ویژه برای جلوگیری از حاملگی ناخواسته

چنانچه برای جلوگیری قرص استفاده می کنید، هرروز یک بار این کار را انجام دهید حتی میتوانید برای این کار یادآور استفاده قرص ها را در گوشی خویش فعال کنید. در موقع استفاده این قرص ها مکمل دارویی هم استفاده کنید، به عنوان مثال قرص آهن هر چند که ضروری نیستند ولی میتوانند در سلامت بیشتر شما هم تاثیر گذار باشند.

از مکمل های شناخته شده استفاده کنید تا اثر بخشی قرص ضد بارداری از بین نرود، به عنوان مثال نمی توانید در موقع استفاده قرص های جلوگیری، داروهای ضد سرطان را استفاده کنید.

چنانچه تصمیم استفاده آنتی بیوتیک را دارید پیش از آن حتماً با پزشک خویش مشورت کنید تا تداخلی در استفاده قرص های جلوگیری از حاملگی ناخواسته به وجود نیاید.

استفاده قرص های ضد حاملگی برای چه کسانی پرخطر است؟

- خانم های حامله

- خانم هایی که چاقی مفرط دارند

- خانم هایی که سیگار استفاده می کنند و بیش از ۳۵ سال سن دارند

- خانم هایی که مبتلا به ترومبوز، سکته مغزی یا مشکل قلبی بوده اند و یا پیش از 45 سالگی لخته خونی داشته اند

- خانم هایی که استفاده کننده های داروهای خاص هستند

- زنانی که دارای میگرن شدید هستند

- خانم هایی که بیماری خاصی مثل سرطان پستان ، دیابت، بیماری های کبدی و … دارند.

قرص اورژانسی

قرص اورژانسی، یکی از انواع قرص هایی است که برای جلوگیری از حاملگی استفاده می شود. البته کاربرد آن برای زنانی است که روابط جنسی محافظت نشده داشته اند یا شیوه هایی که در طول ارتباط بکار برده اند، موفق نبوده است. درواقع، استفاده قرص اورژانسی به زمان هایی ویژه اختصاص دارد و راه حلی عمومی برای جلوگیری از حاملگی نیست. قرص اورژانسی با به تاخیر انداختن تخمک گذاری به جلوگیری از حاملگی کمک می کند.

قرص های پیشگیری از بارداری

عملکرد و روش استفاده قرص اورژانسی

لوونورژسترول که قرص آن با عنوان لنووُل شناخته می شود، به صورت موقت، مانع از رها شدن تخمک ها می شود و باروری را متوقف می کند یا سبب جلوگیری از قرار گرفتن تخمک های بارورشده در رحم می شود.

نحوه استفاده قرص اورژانسی به اینصورت است که باید یک عدد قرص با دُز مصرفی معلوم استفاده کرد. اثربخشی لووتورژسترول به زمان استفاده وابسته است. هر چه قدر زودتر این قرص خورده شود، امکان جلوگیری از حاملگی بیشتر خواهد بود. درواقع باید آنرا در اسرع وقت استفاده کنید؛ یعنی ظرف ۷۲ ساعت بعد از ارتباط  جنسی حفاظت نشده. در اینصورت امکان جلوگیری از حاملگی به ۹۰ درصد می رسد.

از قرص اِلا( الاوان) هم تا ۱۲۰ ساعت پس از رابطه ی جنسی میتوان استفاده کرد. الا هم به صورت یک قرص با یک دُز مصرفی معلوم استفاده می شود.

برای جلوگیری از حاملگی میتوان از IUD هم کمک گرفت. این وسیله از قرار گرفتن تخمک های بارورشده در رحم جلوگیری می کند و باید ظرف ۳ روز( برای قرص ضدبارداری لوُونِل) یا ۵ روز( برای قرص ضدبارداری الاوان) پس از رابطه ی جنسی محافظت نشده در رحم قرار بگیرد.

این وسیله را میتوانید در رحم نگه دارید و از آن بعنوان یک ابزار جلوگیری از حاملگی رایج و مداوم استفاده کنید. در اینصورت ممکن است ، عادت ماهانه تان طولانی‌تر ، دردناک تر و شدیدتر شود. احتمال دارد که استفاده از IUD باعث ناراحتی هایی در شما شود، ولی استفاده مسکن ها ، مشکلات را از بین می برد.

قرص های تری فازیک( سه مرحله ای):

قرص های تری فازیک( سه مرحله ای) هم یکی دیگر از روش های مؤثر در جلوگیری از حاملگی محسوب میشوند و به دلیل برخورداری از مقادیر هورمون در 3 رنگ متفاوت در داروخانه ها قابل عرضه می باشند.

شیوه استفاده قرص تری فازیک

قرص های تری فازیک( سه مرحله ای) هم باید دیگر قرص ها از همان روز آغاز به صورت منظم و بدون وقفه مورد استفاده قرار گیرند.

قرص های ضد بارداری

در صورت فراموش کردن استفاده قرص ضد بارداری

درصورتی که پیش از۱۲ ساعت از زمان دائمی، خوردن قرص را به یاد آورید، سریعاً یک قرص استفاده کنید.

درصورتی که بعد از ‍۱۲ساعت به یاد آوردید که یک قرص ضد بارداری یا بیش تر را فراموش کرده اید، استفاده دیگر قرص ها را ادامه داده و قرص های فراموش شده رامصرف نکنید. در عوض بخاطر پیشگیری از بارداری نا خواسته مسلما بطور همزمان با استفاده دیگر قرص ها از روش دیگری، مثل کاندوم، استفاده کنید.

فواید قرص جلوگیری از حاملگی تری فازیک

- کیست خوش خیم و سرطان تخم دان همراه با استفاده قرص های تری فازیک کاهش می یابد.

- کاهش میزان غدد خوش خیم سینه

- خونریزی قاعدگی در خانم هایی که از قرص های تری فازیک استفاده می کنند به مراتب کم تر است.

- این قرص ها در کم خونی هم بسیار تاثیرگذار می باشند.

- با استفاده قرص های تری فازیک میتوان از دردهای دوران قاعدگی کاست.

- بیماری های التهابی لگن هم در زمان استفاده قرص تری فازیک کم تر دیده می شوند.

نحوه مصرف قرص ضد بارداری

نحوه استفاده از قرص تری فازیک

این قرص ها هم مثل قرص های ال دی و اچ دی دارای بسته های 21 عددی می باشند که بهتر است در آغاز با پزشک در مورد استفاده آنها مشورت نمود تا عارضه های کمتری شخص را تهدید کند.

در اولین روز از قاعدگی باید اولین قرص را میل کنید.

تا 21 روز به صورت روزانه یک قرص باید ادامه یابد.

در هنگامی که بسته قرص تری فازیک به آخر رسید نباید تا 7 روز قرص را استفاده کرد.

بسته جدید قرص تری فازیک باید در روز هشتم بدون در نظر گرفتن زمان شروع قاعدگی استفاده گردد و در شرایطی که تا مدت 7 روز خونریزی وجود نداشت باید به پزشک مراجعه کرد.

درصورتی که 12 ساعت از مصرف قرص فراموش شده گذشت، فورا یک قرص را میل کنید.

چنانچه بیش از 12 ساعت یادتان آمد که یک قرص و یا حتی بیشتر را فراموش کردید، سایر قرص ها را طبق گذشته ادامه داده و قرص های فراموش شده را دیگر استفاده نکنید ولی برای جلوگیری از حاملگی های ناخواسته ازطریق کاندوم استفاده کنید.

موردهای احتمال حاملگی در مرص قرص تری فازیک

در موردهای زیر علاوه بر قرص تری فازیک ازطریق مطمئن دیگری جهت جلوگیری از حاملگی استفاده نمائید:قرص های پیگیری از حاملگی تری فازیک به صورت نامنظم استفاده شوند.

بروز علایمی مثل اسهال و استفراغ به صورت شدید و مکرر استفاده آنتی بیو تیک هایی مثل آمپی سلین، تتراسایکلین استفاده داروهای ضد سل و تشنج زنانی که سیگاری بوده و سنی بالاتر از ۳۵ سال داشته و سابقه ایجاد لخته خونی، سرطان رحم و سرطان لایه داخلی رحم را دارند، بهتر است شیوه دیگری را برای جلوگیری از حاملگی امتحان کنند.

مواردی که امکان دارد توصیه به عدم دریافت قرص های تری فازیک شوند.قرص های تری فازیک ممکن است با بیماری قلبی - عروقی مانند فشارخون بالا و انسداد رگ ها هم رابطه داشته باشد.خطر ابتلا به سرطان سینه در زنان، ۱۰ سال بعد از قطع استفاده آن بیش از زنانی که اصلا قرص استفاده نکردند نیست.

مراقبت های ویژه در موقع استفاده قرص تری فازیک

خانم هایی که بطور منظم از این قرص ها استفاده می کنند باید تحت معاینات بالینی مانند اندازه‌گیری وزن و فشارخون، معاینه سینه و لگن و لمس کبد در ابتدا، ۳ ماه بعد از آغاز قرص تری فازیک و بعد از آن یکبار در سال قرار گیرند.پاپ اسمیر در شروع استفاده قرص تری فازیک ضرورت دارد.مصرف قرص تری فازیک بررسی پیشینه دیابت بارداری ، چاقی، قند خون و چربی ها در سنین بالای ۳۵ سال الزامی است.

قرص های تک هورمونی( دوران شیر دهی)

یکی از روشهای مناسب جهت جلوگیری از بارداری در مادران شیرده قرص های لاینسترنول می باشد، که ترجیحاً بهتر است در شش ماه اول پس از زایمان استفاده شوند، به این شرط که شیر خوار به جز شیرمادر از هیچ مدل نوشیدنی یا غذای دیگری( حتی آب) استفاده نکند. باید دانست که استفاده قرص شیردهی( لاینسترنول) ترشح شیر را کاهش نمی دهد.

قرص جلوگیری از بارداری

فواید استفاده از قرص ضد حاملگی ویژه زمان شیردهی

این نوع از قرص ضدبارداری بخاطر ساده تر بودن ترکیبی که دارند بر کم و کیف شیرمادر تأثیری نمی گذارند. پس میتوان با فکر اسوده تری از این قرص ها استفاده کرد. این نوع قرص ضدبارداری چنانچه به گونه مستمر استفاده شود میتواند بالای ۹۹ درصد از حاملگی مادران شیرده جلوگیری کند و درصورتی که بطور معمول استفاده شود تا ۹۵ درصد میتواند در پیشگیری از حاملگی در این دوران مؤثر واقع شود.

بعلاوه این قرص ها نه تنها زیان جدّی بهمراه ندارند بلکه میتوانند سبب کاهش عارضه های پوست و مو و کاهش احتمال خطر ابتلا به انواع سرطان ها شوند. البته در هفته های نخست استفاده امکان دارد عوارضی هم چون لکه های پوستی ایجاد کنند که در این مورد میتوان با مراجعه به پزشک متخصص و احتمالاً تعویض مارک قرص ها این مشکل را رفع کرد. اگرچه این مشکلات مقطعی است و بعد از چند وقتی از بین خواهد رفت.

روش استفاده قرص ضدبارداری در زمان شیردهی

استفاده این قرص ها معمولاً شش هفته بعد از زایمان و با گذشت پنج روز از قاعدگی شروع می شود. درصورتی که نخستین قاعدگی بعد از زایمان قبل از هفته ششم رخ داد باید از نخستین روز خونریزی استفاده قرص را شروع کرد.

این قرص ها باید هر روز و در ساعتی خاص بطور مرتب و مستمر خورده شوند و نباید وقفه ای میانشان بیفتد. بعد از میل کردن وعده شام، قبل از خوابیدن بهترین دوران برای استفاده این قرص است. چنانچه بر اثر فراموشی یا مثل آن وقفه ای در استفاده قرص ضدبارداری ایجاد گردید باید همان موقع استفاده گردد و تا دو شب متوالی هر شب دو عدد استفاده شود.

همچنین در اینصورت استفاده از روش های دیگر جلوگیری از حاملگی( مثل کاندوم) توصیه می گردد. این روند باید بطور مستمر ادامه یابد تا اطمینان کامل از عدم حاملگی حاصل شود. هرقدر در نظم و تداوم استفاده قرص کوتاهی و بی دقتی صورت گیرد احتمال حاملگی افزایش خواهد یافت. روند استفاده منظم قرص باید دست کم تا شش ماه ادامه پیدا کند.

نکته هایی در مورد استفاده قرص ضد حاملگی

اگرچه این قرص ها بطور معمول دارای عارضه های جانبی خاصی نیستند ولی امکان دارد بدن بعضی اشخاص به آنها واکنش نشان داده و برای آنها مشکلاتی ایجاد کند.

چنانچه شخص بعد از استفاده این قرص ها دچار سردرد و سرگیجه، سرفه های خونی، احساس فلجی و بی حسی در نقاطی از بدن، مشکلات تنفسی، افزایش فشارخون، کاهش تدریجی وزن، درد غیرطبیعی در پاها، سینه و شکم گردید بهتر است به پزشک متخصص خویش مراجعه نموده و مشکلات ایجادشده را با وی در بین بگذارد.

چنانچه شخص بعد از استفاده قرص قبل از گذشتن دو ساعت دچار اسهال یا استفراغ گردید باید اثر قرص را نادیده گرفته و آنرا دوباره استفاده کند. کاهش خونریزی در دوران قاعدگی از دیگر عارضه های این قرص هاست که ازقضا میتواند به بهبود میزان آهن در بدن کمک کند.

موارد منع استفاده قرص های زمان شیردهی:

- حاملگی

- بیماری شدید کبدی یا سابقه بیماری کبدی( در صورتی که نتیجه آزمایشات کبدی به وضعیت طبیعی برنگشته باشد.)

- سرطان سینه و کلیه سرطانهای وابسته به هورمون

- خون ریزی رحمی با دلایل ناشناخته

- سابقه حاملگی بیرون از رحم