در هنگام وقوع سکته قلبی حتی ثانیه‌ها میتوانند سرنوشت ساز باشند پس بهتر است با رایج ترین علائم هشدار دهنده سکته قلبی آشنا شوید.

به گزارش سایت طبتاج افزایش شمار افرادی که براثر سکته قلبی، دچار مشکل شده یا جان خود را از دست می‌دهند، طی سال‌های اخیر در اکثر جوامع خصوصا ایران رو به افزایش بوده است، لذا ارتقاء آگاهی‌ها پیرامون این بیماری یک ضرورت محسوب می‌شود.

به گزارش ایسنا، صاحب‌نظران اعتقاد دارند که سکته قلبی با ارتقاء آگاهی‌های فردی و ایجاد امکان شناختی بهتر از علائم و نشانه‌های پیش آگهی دهنده، تا حدودی قابل پیشگیری است اگرچه زمان دقیق وقوع حمله قلبی حتی توسط متخصصان هم بسیار دشوار تلقی می‌شود.

در این بین، می‌توان با انتقال برخی اطلاعات، ضمن ایجاد حساسیت خصوصا در گروه‌های سنی و جنسی پرخطر، افراد را برای مواجهه صحیح با سکته قلبی، مجهز کرد.

کارشناس غیرواگیر دانشگاه علوم پزشکی شیراز در این خصوص گفت: افراد ابتدا باید بدانند که تمام بیماری‌ها یا شرایطی که باعث رسوب چربی و گرفتگی عروق قلب شود چه عوامل و شرایطی است.

سارا جوادپور گفت: دیابت، پرفشاری خون، چاقی، اختلالات چربی خون، اعتیاد به سیگار، سن بالا (مردان بالاتر از 55 و زنان بالاتر از 65 سال)، سابقه خانوادگی (بیماری عروق کرونر یا سکته قلبی در پدر یا برادر جوان تر از 45 سال یا مادر یا خواهر جوانتر از 55 سال)، از عوامل و بیماری‌هایی است که فرد را در گروه پرخطر قرار می‌دهد.

این کارشناس بیماری‌های غیرواگیر اضافه کرد: در اکثر مواقع رسوب چربی در دیواره‌های عروق قلب بدون علامت است و هنگامی بیماری علامت‌دار می‌شود که حداقل 70 درصد از مجرای رگ مسدود شده باشد.

جوادپور تاکید کرد: بروز علائمی نظیر درد قفسه سینه، تنگی نفس در هنگام فعالیت یا در حالت استراحت و احساس خستگی شدید و زود هنگام در زمان فعالیت، بعضی از نشانه‌های تنگ شدن عروق قلب است و باید آنها را جدی گرفت. بر اثر رسوب چربی در دیواره رگ‌های قلب و ایجاد تنگی‌هایی در مسیر جریان خون و کاهش خونرسانی به عضلات قلب، بیمار دچار دردهای قلبی می‌شود.

او اضافه کرد: در اکثر موارد، دردهای قلبی با استراحت یا مصرف نیتروگلیسرین بر طرف خواهد شد، اما هر موقع درد قلبی بیش از 30 دقیقه و به طور مداوم به طول انجامد، احتمال سکته قلبی مطرح می‌شود.

این کارشناس سلامت تصریح کرد: وقتی خون در محل تنگی‌ها لخته شده و جریان خون به عضله قلب به طور کامل قطع می‌شود، بخشی از دیواره قلب به‌دلیل نرسیدن خون دچار آسیب شده و به این عارضه اصطلاحا سکته قلبی اطلاق می‌شود.

جوادپور با تصریح اینکه عارضه سکته قلبی، ناگهانی حادث می‌شود، افزود: به طور معمول کاهش خونرسانی به عضلات قلب، منجر به احساس درد در قفسه سینه می‌شود و این دردها از نظر کیفیت، می‌توانند به احساس فشار، احساس سنگینی یا احساس سوزش درک شوند.

او ادامه داد: دردهای قلبی به تدریج و طی چند دقیقه آغاز شده و با استراحت یا استفاده از دارو به آهستگی و طی حدود سه تا پنج دقیقه از بین می‌روند؛ همچنین دردهای قلبی، به طور معمول در سمت چپ قفسه سینه احساس می‌شوند، اما ممکن است به صورت درد سر دل، درد معده، درد در ناحیه گلو و فک پایین، درد بین دو کتف، بازو ها و شانه‌ها هم بروز داشته باشد.

جوادپور با بیان اینکه امکان احساس دردهای قلبی، از بالای ناف تا فک پایین وجود دارد، اضافه کرد: در بعضی از بیماران ممکن است عروق قلب دچار تنگی شدید و بدون درد باشند و در این موارد، ممکن است نشانه‌های بیماری، شامل تنگی نفس در هنگام فعالیت یا در حالت استراحت و احساس خستگی شدید و زود هنگام در زمان فعالیت، باشد.

این کارشناس بیماری‌های غیرواگیر گفت: دردهایی که به صورت ناگهانی به وجود می‌آید و به صورت ناگهانی و طی چند ثانیه تا حداکثر کمتر از یک دقیقه کاملا بر طرف می‌شود، منشأ قلبی ندارند و در صورتی که برای بار نخست، درد قفسه سینه با حالت مداوم و افزایش یابنده ایجاد شود و بیشتر از یک دقیقه طول بکشد، بیمار باید در سریع‌ترین زمان ممکن به نزدیک‌ترین مرکز درمانی اورژانس مراجعه کند.

او افزود: مواقعی که قرص زیر زبانی یا اسپری زیر زبانی نیتروگلیسرین، در دسترس باشد، توصیه می‌شود قبل از مراجعه به مرکز درمانی حداکثر در سه نوبت و به فاصله هر پنج دقیقه از این داروها استفاده شود.

حملات قلبی در چه ساعاتی بیشتر رخ می‌دهند؟

یک متخصص قلب و عروق گفت: حملات قلبی عمدتا در بین ساعات ۴ تا ۱۰ صبح روی می‌دهند و این امر می‌تواند به علت افزایش سطح آدرنالین خون، افزایش فشار سیستولیک خون یا افزایش غلظت خون در صبح هنگام باشد.

دکتر حسینی‌زاده در گفت‌وگو با ایسنا، اظهار داشت: استرس باعث آزاد شدن ذخایر اسیدهای چرب و گلوکز در جریان خون می‌شود. این مواد می‌توانند به چربی و کلسترول تبدیل و به دیواره رگ‌ها رسوب کنند و در نهایت منجر به آترواسکلروز و پرفشاری خون شوند.

وی افزود: استرس بطور مستقیم و غیر مستقیم می‌تواند به بیماری‌های قلبی و بروز حملات قلبی منجر شود. استرس بطور غیر مستقیم با افزایش رفتارهای پرخطر همچون پرخوری، بی‌تحرکی، روی آوردن فرد به سیگار و مواد مخدر، افزایش فشار خون و کلسترول، ریسک بیماری‌های قلبی و حمله قلبی را افزایش می‌دهد.

وی بیان کرد: استرس می‌تواند باعث بیماری‌های قلبی – عروقی، تنفسی، جنسی، معده‌ای و روده‌ای، اختلالات تغذیه‌ای، اعتیاد و حتی مرگ شود. حملات قلبی عمدتا در بین ساعات ۴ تا ۱۰ صبح روی می‌دهند. این امر می‌تواند به علت افزایش سطح آدرنالین خون، افزایش فشار سیستولیک خون یا افزایش غلظت خون در صبح هنگام باشد.

حسینی‌زاده خاطر نشان کرذ: بزرگ‌ترین خطر بی‌توجهی به سکته قلبی و علائم آن، مرگ است و در غیر این صورت فرد دچار نارسایی قلبی، تنگی تنفس، خستگی زودرس و علائم نارسایی قلبی همچون ورم پا و تندی ضربان قلب در هنگام فعالیت و استراحت می‌شود.

وی بیان کرد: افزایش فشارخون، کار قلب را زیاد می‌کند و موجب بزرگی قلب و ضعف آن در طول زمان می‌شود. همچنین این مساله، خطر حمله قلبی، نارسایی کلیه و نارسایی قلب را افزایش می‌دهد. هنگامی که افزایش فشارخون با چاقی، کشیدن سیگار و دیابت همراه باشد، خطر سکته قلبی و مغزی افزایش بیشتری می‌یابد.

وی ادامه داد: بیماری دیابت به طور جدی خطر بیماری قلبی – عروقی را حتی (با تحت کنترل داشتن میزان قندخون) افزایش می‌دهد. بیش از ۸۰ درصد بیماران مبتلا به دیابت به شکلی به دلیل بیماری‌های قلبی عروقی جان خود را از دست می‌دهند. اگر دیابت دارید، مهم است که هر عامل خطرسازی را تحت نظر و کنترل داشته باشید.

وی اشاره کرد: تقریبا چهار نفر از پنج نفری که به دلیل بیماری‌های عروقی جان خود را از دست می‌دهند، ۶۵ سال یا بیشتر سن دارند. در سنین بالاتر، زنانی که حمله قلبی دارند، دو برابر بیشتر از مردان دچار مرگ می‌شوند.

همچنین مردان در معرض خطر بیشتری از ابتلا به بیماری‌های قلبی و عروقی هستند و در سنین پایین‌تر به این بیماری دچار می‌شوند. این میزان نزد زنان حتی پس از یائسگی (هنگامی که میزان مرگ زنان به دلیل بیماری قلبی افزایش می‌یابد) به اندازه مردان نیست.

حسینی‌زاده گفت: خطر بیماری‌های قلبی در افراد سیگاری، دو تا چهار برابر بیشتر از افراد غیر سیگاری است. کشیدن سیگار، بزرگ‌ترین عامل خطر برای ایست ناگهانی قلبی است. سیگاری‌هایی که دچار حمله قلبی می‌شوند نیز با احتمال بالاتر مرگ روبه رو هستند. تماس افراد غیرسیگاری با دود سیگار هم ممکن است خطر بیماری قلبی را افزایش دهد.

وی در پایان گفت: خطر بیماری عروقی قلب با افزایش کلسترول بالا می‌رود. هنگامی که دیگر عوامل خطر ساز نیز وجود دارند، این خطر هم بیشتر مطرح می‌شود. میزان کلسترول نیز تحت تاثیر سن، جنس، توارث و تغذیه قرار می‌گیرد.

زمان طلایی درمان در سکته قلبی

سکته، یکی از عوامل مهم در مرگ و میر به‌شمار می‌رود. اما به‌ اعتقاد متخصصان، اگر فردی که دچار حمله سکته شده است در زمان طلایی، خدماتی را دریافت کند، می‌توان به بهبود کامل او بیشتر امیدوار بود.

با توجه به افزایش ریسک فاکتورهای منجر به سکته قلبی در جامعه، لزوم آموزش گروه‌های مختلف با هدف ارتقاءآگاهی‌های فردی در مواجهه با شرایط خطر، بسیار ضروری است.

اگرچه همه صاحب‌نظران بر این موضوع اتفاق نظر دارند که همواره باید پیشگیری از بروز بیماری‌های قلبی و عروقی را با حذف ریسک‌فاکتورهای آن، در اولویت قرار داد.

دکتر نگار میرزاد، مسئول بیماری‌های غیرواگیر مرکز بهداشت شهدای والفجر، در خصوص زمان طلائی در هنگام بروز سکته قلبی، این زمان را یک‌ساعت بعد از آغاز سکته اعلام و اضافه کرد: بعد از بروز حمله قلبی، هر دقیقه برای بیمار بسیار ارزشمند است.

وی گفت: یک ساعت نخست بعد از شروع سکته قبلی، زمان طلایی است و هر چه درمان زودتر انجام شود، آسیب عضله قلب کمتر و احتمال زنده ماندن فرد بیشتر می‌شود. هر چه زمان ارائه خدمات درمانی طولانی‌تر شود، مدت زمانی که خون به عضله قلب نمی‌رسد، طولانی‌تر شده و صدمه وارده به عضله قلب وسیع‌تر بوده و بخش بیشتری از بافت آن از دست می‌رود.

مسئول بیماری‌های غیرواگیر مرکز بهداشت شهدای والفجر شیراز گفت: احساس فشار آزار دهنده، سنگینی یا درد در وسط قفسه سینه، که بیشتر به طور ناگهانی آغاز می‌شود و بیش از چند دقیقه ادامه دارد، مهم‌ترین علامت بالینی در سکته قلبی است و اگر این درد به شانه‌ها، گردن، بازوها و فک پایین انتشار داشته باشد، جدی‌تر است. گاهی افرادی که دچار درد قلبی می‌شوند، این درد و ناراحتی را به صورت احساس فشار ناشی از ایستادن فردی بر روی قفسه سینه، شرح می‌دهند.

وی دیگر نشانه‌هایی که امکان دارد همراه با درد قفسه سینه باشند را شامل احساس سبکی سر، سرگیجه شدید بدون علت، سنکوپ، تنگی نفس (در حال استراحت یا در حال فعالیت)، عرق کردن و ناراحتی معده، عنوان کرد و افزود: امکان دارد در برخی از مواقع، درد قفسه سینه یا تنگی نفس، با حالت تهوع نیز رخ دهد؛ اما باید به خاطر داشت همیشه در سکته قلبی همه این نشانه ها رخ نمی‌دهد و افراد ممکن است نشانه های مختلفی را تجربه کنند.

این کارشناس سلامت، اضافه کرد: بیشتر موارد بروز سکته قلبی، همراه با درد و ناراحتی قفسه سینه بسیار شدید و مشخص است، اما در بعضی موارد ممکن است شدت درد معمولی باشد و گاهی هم بیمار به علت خفیف بودن نشانه‌ها از درخواست کمک خودداری و در برخی بیماران هم، درد قفسه سینه وجود نداشته باشد و فقط نشانه‌هایی از درد در بازو یا گلو وجود داشته باشد.

وی با بیان اینکه درد ناگهانی یا ناراحتی قفسه سینه نه تنها برای خود بیمار ترسناک است، بلکه برای اطرافیان فرد هم نگران کننده است، گفت: وقتی نشانه‌های سکته قلبی در فردی رخ می‌دهد، در اغلب اوقات امیدوار است که این وضعیت مربوط به شرایط دیگری مانند سوء هاضمه یا کشیدگی عضلات جدار سینه باشد. به همین دلیل برای مراجعه به مراکز درمانی کوتاهی می‌کند و این تاخیر می تواند مرگ‌آور باشد و سرعت عمل در این مواقع بسیار مهم است.

مسئول بیماری‌های غیر واگیر مرکز بهداشت شهدای والفجر شیراز، افزود: دردهای قفسه سینه که نیازمند مراجعه فوری به پزشک یا تماس با اورژانس است عبارتند از درد ناحیه قفسه سینه که بیش از ۱۰ تا ۱۵ دقیقه ادامه یابد، درد قفسه سینه شدیدتر از معمول، ساکت نشدن درد بعد از استراحت یا گذاشتن قرص زیر زبانی، درد قفسه سینه بدون دلیل واضح به طور مکرر، بروز درد برای نخستین بار در قفسه سینه در حالت استراحت، ایجاد نشانه‌های جدیدی مثل تعریق و تنگی نفس است.

میرزاد افزود: درد قفسه سینه با هریک از نشانه‌های عرق سرد، رنگ پریدگی پوست، تنگی نفس، تهوع یا استفراغ، گیجی، ضعف یا خستگی بدون دلیل، نبض سریع یا نامنظم رخ دهد نیز در این دسته قرار می‌گیرد.