به گزارش سایت طبتاج مصرف آنتی بیوتیک در کودکان به دلیل خطرات احتمالی آن با احتیاط توسط پزشکان تجویز می‌شود. در واقع ممکن است شما به دلیل سرماخوردگی یا تب کودکتان قبلا به پزشک مراجعه کرده و پزشک برای فرزندتان آنتی بیوتیک تجویز کرده باشد، تا به اینجا مشکلی نیست؛ اما برخی والدین در دفعات بعدی هم که کودکشان به همان نشانه‌ها دچار می‌شوند، دیگر به پزشک مراجعه نمی‌کنند و از همان داروهای پیشین به کودک می‌دهند. در چنین شرایطی چند مشکل ممکن است به وجود بیاید، اول آنکه احتمال فاسد بودن داروها وجود دارد و دوم این که شما نمی‌توانید به تشخیص خود به کودک دارو بدهید. برای تشخیص زمان، نحوه و میزان مصرف، نیاز به نظر متخصص دارید. همچنین در صورت عدم دسترسی به پزشک، بهره بردن از مشاوره روانشناسی نیز می‌تواند کمک کننده باشد. برای اطلاع بیشتر درباره مصرف آنتی بیوتیک در کودکان با ما همراه باشید. 

آنتی بیوتیک چیست؟

آنتی بیوتیک همان طور که از نامش پیداست نوعی داروی ضد باکتریایی است. این رده دارویی با باکتری‌های مضر مبارزه کرده و از تکتیر آن‌ها جلوگیری می‌کند. اگر این داروها برای عفونت‌های با منشا باکتریایی تجویز شوند در کوتاه مدت اثرات خود را نشان داده و در نتیجه علائم بیماری با گذشت 24 تا 48 ساعت پس از مصرف تا حد زیادی کاهش پیدا می‌کنند. با این حال بسیار اهمیت دارد که آنتی بیوتیک‌ها در دوره زمانی مشخص به طور کامل مصرف شوند چرا که در صورت استفاده نامنظم و قطع زودهنگام تا حد زیادی امکان بازگشت علائم بیماری وجود دارد.

مصرف آنتی بیوتیک ها چه زمانی برای کودک لازم است؟

معمولا پزشک زمانی برای کودک شما آنتی بیوتیک تجویز می‌کند که او دچار بیماری‌های عفونی شده باشد. اگر شما مطمئن نیستید که فرزندتان باید آنتی بیوتیک مصرف کند، می‌توانید در مورد علت تجویز داروها از پزشک خود سوال کنید. موارد زیر نمونه‌ای از بیماری‌های عفونی هستند که معمولا برای آن‌ها یک دوره آنتی بیوتیک تجویز می‌شود.

- عفونت‌های گوش

- گلو درد چرکی

- عفونت‌های باکتریایی پوستی

- عفونت‌های مجاری ادرار و عفونت‌های مثانه

مصرف آنتی بیوتیک در کودکان | انواع آنتی بیوتیک‌های تجویزی برای کودکان 

پزشکان آنتی بیوتیک‌های متفاوتی را متناسب با نوع بیماری کودکان تجویز می‌کنند که از جمله آن‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد.

1- پنی سیلین‌ها

پنی سیلین‌ها از جمله آموکسی سیلین و پنی سیلین جی اغلب برای عفونت باکتریایی گوش، درمان عفونت‌های سینوسی و کاهش تب ناشی از این مشکلات تجویز می‌شوند. دوره مصرف این داروها اغلب 10 روزه است و شکل خوراکی آن‌ها معمولا به صورت دو بار در روز تجویز می‌گردد.

2- سفالوسپورین‌ها

سفالوسپرین‌ها با نام تجاری اومنیسف و سداکس اغلب موارد برای عفونت‌های باکتریایی پیشرفته گوش و عفونت‌های سینوسی تجویز می‌شوند. آن‌ها معمولا به دلیل داشتن طعم بهتر از جانب کودکان راحت تر پذیرفته می‌شوند. با این حال مطالعات پژوهشی نشان می‌دهند که میزان اثرگذاری آن‌ها نسبت به آنتی بیوتیک‌هایی نظیر آگمنتین کمتر است.

3- مهارکننده‌های بتالاکتاماز

از جمله داروهای مهارکننده بتالاکتاماز می‌توان به کوآموکسی کلاو و آگمنتین اشاره کرد. این داروها از جمله آنتی بیوتیک‌های قوی هستند که در درمان ذات الریه، عفونت‌های گوشی پیشرفته و عفونت‌های سینوسی تجویز می‌شوند. با این حال به دلیل طعم بد و بافت گچ مانند، بچه‌ها اغلب آن‌ها را پس می‌زنند و برای مصرف، والدین را به دردسر می‌اندازند.

4- سولفانامیدها 

سولفانامیدها از قبیل سپترا و باکتریم اغلب برای عفونت‌های پوستی نظیر عفونت استاف و عفونت مجاری ادراری مورد استفاده قرار می‌گیرند. عفونت استاف وضعیتی است که پوست کودک در اثر رشد باکتری خاصی به نام استافیلوکوک دچار التهاب و خارش می‌شود.

5- ماکرولیدها 

ماکرولیدها اغلب برای درمان سیاه سرفه و ذات الریه خفیف تجویز می گردند. ذات الریه خفیف نوعی عفونت ریوی است که در بازه زمانی 3 تا 5 روز به کمک داروهای آنتی بیوتیک بهبود می یابد و در نتیجه نیازی به بستری ندارد. از جمله آنتی بیوتیک هایی که در دسته دارویی ماکرولیدها قرار می گیرد می توان به زیتروماکس اشاره کرد.

نحوه مصرف آنتی بیوتیک در کودکان 

اکثر آنتی بیوتیک‌ها برای کودکان مزه ناخوشایندی دارند و همین مسئله باعث می‌شود که آن‌ها از خوردن این داروها استقبال نکنند و با رفتارهایی نظیر گریه و زاری از خوردن آن‌ها امتناع ورزند. در این شرایط می‌توانید دوز تجویزی را همراه با یک قاشق پوره سیب به فرزندتان بدهید و مطمئن شوید که مقدار مورد نیاز دارو را به طور کامل دریافت کرده است. توجه داشته باشید مصرف برخی آنتی بیوتیک‌ها با معده خالی بهتر است با این حال در مورد برخی دیگر پزشک توصیه می‌کند قبل آن کمی غذا به کودک بدهید. در نتیجه هنگام تجویز این داروها در این مورد از پزشک کودک سوال بپرسید.

چه زمانی مصرف آنتی بیوتیک ها در کودکان غیر ضروری است؟

آنتی بیوتیک‌ها تنها کشنده باکتری‌ها هستند و برای درمان بیماری‌های ویروسی به کار نمی‌روند. این در حالیست که بسیاری از بیماری‌هایی که کودکان به آن‌ها دچار می‌شوند، بیماری‌های ویروسی هستند. سرماخوردگی‌های شایع در این دوران یکی از مثال‌های معروف برای بیماری‌های ویروسی‌اند که نیازی به دریافت آنتی بیوتیک‌ها ندارند.

آیا پایین آوردن تب در کودکان حتما به مصرف آنتی بیوتیک ها نیاز دارد؟

بیش از 90 درصد تب‌هایی که کودکان دچار آن می‌شوند توسط عفونت‌های ویروسی آغاز می‌شوند که به دریافت آنتی بیوتیک نیاز ندارند. اما اگر تب ناشی از عفونت‌های باکتریایی نظیر عفونت مجاری ادراری یا گلو درد چرکی باشد در اکثر اوقات (اما باز هم نه همیشه)، برای بهبود به مصرف آنتی بیوتیک‌ها نیاز است. تب یک واکنش دفاعی بدن در برابر عفونت‌ها محسوب می‌شود. اگر کودکتان تب کرد، حتما به پزشک مراجعه کنید چرا که خطر تشنج و متعاقبا پیامدهای بعدی به همراه خواهد داشت.

پس از مراجعه به موقع به مراکز درمانی، پزشک تشخیص خواهد داد که کودک شما چه زمانی به درمان دارویی و دریافت آنتی بیوتیک‌ها نیازمند است و چه زمانی تنها با استفاده از روش‌هایی نظیر استراحت و مراقبت بیشتر از جانب شما بهبود خواهد یافت. در صورتی که امکان مراجعه حضوری به پزشک را ندارید می‌توانید با بهره بردن از مشاوره کودک سوالات خود در این زمینه را مطرح کنید.

عوارض مصرف غیر ضروری آنتی بیوتیک ها در کودکان

آنتی بیوتیک‌ها تنها زمانی باید تجویز شوند که بدن، آن را نیاز داشته باشد. اگر برای هر بیماری بدون در نظر گرفتن نیاز و توانایی بدن کودک آنتی بیوتیک تجویز شود، مصرف آن عوارض خطرناکی را به همراه خواهد داشت. عوارض مصرف بیش از حد و غیر ضروری آنتی بیوتیک‌ها شامل موارد زیر می‌باشد.

- مصرف بیش از حد آنتی بیوتیک‌ها باعث می‌شود که بدن نسبت به آن‌ها مقاومت پیدا کند و در بیماری‌های بعدی برای آن که بهبودی حاصل شود، فرزندتان نیاز به دوزهای بالاتری از دارو داشته باشد. به همین خاطر هنگام تجویز باید کمترین دوز ممکن برای کودک تجویز شود.

- افزایش ریسک ابتلا به بیماری‌های خود ایمنی نظیر سندروم روده تحریک پذیر. البته این مساله را در نظر بگیرید که احتمال وقوع این مشکل بسیار پایین است و جای نگرانی چندانی ندارد. برای آشنایی بیشتر درباره سندروم روده تحریک پذیر کلیک کنید.

- احتمال دچار شدن به اضافه وزن در کودک‌هایی که مدت‌های زیادی از آنتی بیوتیک استفاده کرده‌اند.

- دچار شدن به عوارض دارویی مرتبط با آنتی بیوتیک‌ها نظیر اسهال، ریزش مو و پوسته پوسته شدن پوست بدن. برای اطلاعات بیشتر درباره دلایل چاقی کودکان کلیک کنید.

سوالات متداول

- آیا ممکن است کودک به آنتی بیوتیک آلرژی داشته باشد؟ چه علائمی نشان دهنده آلرژی هستند؟

بله، ممکن است برخی کودکان هنگام مصرف آنتی بیوتیک از خود حساسیت نشان دهند. از جمله مهم ترین علائم آلرژی به این داروها می‌توان به بروز بثورات پوستی اشاره کرد. التهاب پوست، تورم و قرمزی از جمله مشخصه‌های بثورات پوستی هستند. در صورت مشاهده هریک از این علائم با پزشک کودک خود تماس گرفته و در مورد ادامه یا قطع دارو از او مشورت بگیرید.

- چرا مصرف آنتی بیوتیک کمکی به درمان سرماخوردگی نمی‌کند؟ 

همان طور که گفته شد مصرف آنتی بیوتیک‌ها به درمان مشکلاتی که منشا ویروسی دارند کمکی نمی‌کند. از آنجایی که سرماخوردگی‌ها در اکثر موارد در اثر مواجهه با ویروس ایجاد می‌شوند داروهای آنتی بیوتیک نمی‌تواند هیچ کمکی به بهبود آن‌ها کند. مهم‌تر از همه چیز اینکه مصرف نا به جای این داروها باعث می‌شود بدن نسبت به آن‌ها مقاوم شده و در نتیجه در صورت مبتلا شدن به بیماری‌های باکتریایی از اثرات درمانی این داروها بی بهره بمانید.

- آیا مصرف آنتی بیوتیک می‌تواند از ابتلا به کرونا در کودکان پیشگیری کند؟ 

هرگز برای پیشگیری از ابتلای فرزند خود به کرونا از داروهای آنتی بیوتیک استفاده نکنید. کرونا یک ویروس پیشرفته و به شدت واگیردار است و اصلا منشا باکتریایی ندارد. مصرف این داروها در این شرایط تنها می‌تواند بدن فرزندتان را ضعیف کرده و در نتیجه اثر عکسی بر کودک بگذارد.